การกักโรคปลาคาร์ป ก่อนที่จะปล่อยลงบ่อเลี้ยงถือเป็นขั้นตอนที่สำคัญมาก ๆ เพราะเป็นการป้องกันการแพร่กระจายของโรคที่อาจจะติดมากับปลาที่ได้มาใหม่ และเป็นการรักษาสุขภาพปลาคาร์ปด้วย โดยมีวิธีการกักโรคปลาคาร์ป ก็มีหลายวิธีแตกต่างกันไปตามสภาพแวดล้อม และปัจจัยในการเลี้ยงปลา โดยในบทความนี้เราจะแนะนำขั้นตอนการกักโรคปลาคาร์ปที่ถูกต้องและปลอดภัย ตามแบบฉบับของทางฟาร์มกันครับ
เหตุผลที่ต้องกักโรคปลาคาร์ป
- ป้องกันโรค : การกักโรคปลาคาร์ป ช่วยป้องกันโรคที่อาจเกิดขึ้นจากเชื้อแบคทีเรีย, ไวรัส, โปรโตซัว, และเชื้อรา ซึ่งอาจทำให้ปลาคาร์ปป่วย และตายได้
- ลดความเสี่ยง : การกักโรคปลาคาร์ป ช่วยลดความเสี่ยงของโรคที่อาจเกิดขึ้นจากปลาตัวใหม่มาแพร่กระจายให้กับปลาตัวเก่าในบ่อเลี้ยง รวมทั้งลดความเสี่ยง ปลาเก่าในบ่อที่มีเชื้อโรคแล้ว จะแพร่กระจายให้จากปลาตัวใหม่ด้วย
อุปกรณ์ที่ใช้ในการกักโรคปลาคาร์ป
- เครื่องเติมอากาศ (Air pump)
- ท่อสายลมและข้อต่อ (Air tubes)
- หัวทราย (Air stones)
- ปั๊มน้ำ (Water pump)
- ท่อน้ำและข้อต่อ (Water tube)
- กรองฟองน้ำ (Pond filter)
- ถังน้ำ ขนาด 1,000 ลิตร (Tank)
- ตะข่าย (Pond cover net)
ยาที่ต้องใช้ในป้องกันและรักษาโรค
เลือกใช้ยาให้เหมาะสมกับอาการหรือโรคของปลา เป็นสิ่งสำคัญมาก โดยสามารถใช้ยา 3 ตัวนี้เป็นหลัก ได้แก่ Para-Cide, AntiBac หรือ Bac Stop และเกลือ
- Para-Cide ช่วยกำจัดปรสิตภายนอก เช่น เห็บ ปลิงใส หนอนสมอ
- AntiBac, Bac Stop ช่วยกำจัดแบคทีเรีย
- เกลือ ช่วยป้องกันและลดความเครียด รวมถึงชะลออาการหรือโรคที่เกิดขึ้น
* ใช้ในปริมาณที่เหมาะสมเท่านั้น มิเช่นนั้นอาจจะเกิดอันตรายต่อปลา
ขั้นตอนการกักโรคปลาคาร์ป
1. เตรียมสถานที่กัก
ต้องเตรียมสถานที่กักปลาคาร์ปอย่างเหมาะสม ไม่ควรคับแคบเกินไปจนทำให้ปลาเกิดความเครียด โดยจะแบ่งเป็น
บ่อหรือถังกักกัน
- จัดเตรียมบ่อหรือถังที่แยกจากบ่อหลัก ใช้ถังที่มีขนาดพอเหมาะสำหรับปลาที่จะกักกัน อาจจะใช้บ่อผ้าใบหรือบ่อยางขนาด 1,000 ลิตร หรือ 1 ตัน (บ่อผ้าใบ 1.2m x 0.8m) ใส่น้ำที่ความสูง 0.7 m ใช้ถังกรอง 200 ลิตร
- ติดตั้งระบบกรองน้ำที่มีประสิทธิภาพและอุปกรณ์เพิ่มออกซิเจน เช่น ปั๊มลมและหัวทราย
คุณภาพน้ำ
- ใช้น้ำที่ปราศจากคลอรีนและสารเคมีอันตราย ค่า pH ควรอยู่ระหว่าง 6.5-8.5 และอุณหภูมิประมาณ 20-30 องศาเซลเซียส (ในกรณีใช้น้ำที่ไม่ผ่านเครื่องกรองคลอรีน ควรเตรียมน้ำพักไว้ในบ่ออย่างน้อย 1 วันพร้อมกับเปิดออกซิเจนไว้)
- เติมเกลือที่ปราศจากไอโอดีน (เกลือสมุทร) ลงในบ่อกักด้วยความเข้มข้นประมาณ 0.3% (3 kg ต่อน้ำ 1,000 ลิตร) เกลือจะช่วยลดอาการเครียดของปลา ช่วยลดแบคทีเรียบางชนิดได้
2. การตรวจสอบและเตรียมปลา
ตรวจสุขภาพเบื้องต้น
- ตรวจสอบปลาว่ามีแผล จุดขาว หรืออาการผิดปกติอื่น ๆ หรือไม่ ให้หาสาเหตุความผิดปกติและโรคของปลาคาร์ป
- สังเกตการว่ายน้ำและพฤติกรรมของปลา
3. การกักกันปลาคาร์ป
ระยะเวลากักกัน
- กักกันปลาคาร์ปในบ่อกักกันเป็นเวลา 2-4 สัปดาห์ ในระหว่างนั้นควรตรวจสุขภาพปลาตาม(ข้อ 2) ทุกวัน
การเปลี่ยนน้ำ
- เปลี่ยนน้ำบางส่วน (20-30%) ทุกวันหรือทุกสองวัน เพื่อรักษาคุณภาพน้ำ
- ใช้น้ำที่ปราศจากคลอรีนและสารเคมีอันตราย
4. การใช้ยาและการตรวจสุขภาพ
การใช้ยา
- หากพบอาการผิดปกติ เช่น แผล จุดขาว ครีบขาด ควรใช้ยาตามคำแนะนำของสัตวแพทย์
- อาจใช้ยาต้านแบคทีเรีย ยาป้องกันเชื้อรา หรือยาต้านปรสิตตามความจำเป็น
การตรวจเชื้อปรสิต
- ใช้กล้องจุลทรรศน์เพื่อตรวจเชื้อปรสิต โดยเก็บตัวอย่างเมือกผิวปลาเพื่อตรวจสอบ
- หากยังพบเชื้อปรสิต ให้ปรึกษาสัตวแพทย์
5. การรักษาความสะอาด
การทำความสะอาดบ่อกักกัน
- ทำความสะอาดบ่อกักกันและอุปกรณ์อย่างสม่ำเสมอ เพื่อลดความเสี่ยงการสะสมของเชื้อโรค
การฆ่าเชื้ออุปกรณ์
- ฆ่าเชื้ออุปกรณ์ที่ใช้ในการดูแลปลา เช่น ตาข่ายและถัง ด้วยสารฆ่าเชื้อโรคหรือการแช่ในน้ำร้อน
6. การปรับสภาพปลา ก่อนลงบ่อหลัก
การปรับสภาพปลากับน้ำ
- ก่อนย้ายปลาจากบ่อกักกันไปยังบ่อหลัก ควรปรับสภาพปลาให้คุ้นเคยกับน้ำในบ่อหลักก่อน
- โดยค่อย ๆ ผสมน้ำจากบ่อหลักลงในบ่อกักกันทีละน้อย โดยใช้เวลา 30-60 นาที
7. การย้ายปลาไปบ่อหลัก
ตรวจสุขภาพครั้งสุดท้าย
- ตรวจสุขภาพปลาครั้งสุดท้ายก่อนย้าย หากปลามีสุขภาพดีและไม่มีอาการผิดปกติ สามารถย้ายไปยังบ่อหลักได้
8. การป้องกันโรคในอนาคต
การกักกันปลาใหม่ทุกครั้ง
- ทุกครั้งที่นำปลาคาร์ปใหม่เข้ามา ควรทำการกักกันตามขั้นตอนนี้เสมอ
การตรวจสุขภาพเป็นประจำ
- ตรวจสุขภาพปลาในบ่อหลักอย่างสม่ำเสมอ เพื่อตรวจหาสัญญาณของโรคและดำเนินการป้องกันทันที
สูตรกักโรคปลาคาร์ปของฟาร์ม Koikoito Fish Farm
* แต่ละฟาร์มอาจมีความแตกต่างกัน สูตรนี้เป็นเพียงการนำเสนอวิธีที่ทางฟาร์มใช้อยู่
การรักษาปลาคาร์ปที่ป่วย
หากปลาคาร์ปเกิดอาการป่วยหลังจากการรวมปลาแล้ว ให้เปลี่ยนถ่ายน้ำออกบางส่วน ประมาณ 20-30% ของบ่อ แล้วเติมน้ำใหม่ในปริมาตรเท่าเดิม เพื่อลดปริมาณของแอมโนเนีย และไนเตรตออกจากระบบ สังเกตอาการปลา คุณภาพน้ำ แล้วเลือกใช้ยาที่ถูกต้องตามอาการและปริมาณที่เหมาะสม โดยใช้ตามปริมาณที่แนะนำจากผู้เชี่ยวชาญหรือสัตวแพทย์เท่านั้น
การกักโรคปลาคาร์ปเป็นขั้นตอนสำคัญในการป้องกันโรคและรักษาสุขภาพปลาคาร์ป โดยไม่ควรมองข้ามขั้นตอนเหล่านี้เพื่อหลีกเลี่ยงความเสี่ยงของโรคที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างรวมปลาหรือในการเลี้ยงในระยะยาว
หากมีข้อสงสัยหรือต้องการคำแนะนำสามารถสอบถามได้ที่ LINE ID : @koikoito